Η γνώμη μας - Εκλογές 2000
Διαδίκτυο: Το στοίχημα των καιρών...
της ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΚΑΝΑΚΗ, επικοινωνιολόγου-ερευνήτριας
|
Από το 1996 στις ΗΠΑ και από το 1997 στη Μεγάλη Βρεταννία,
το Διαδίκτυο αποτέλεσε ένα νέο μέσο προεκλογικής εκστρατείας
και ταυτόχρονα ένα εναλλακτικό forum πολιτικών συζητήσεων.
Προσφέροντας απεριόριστη ελευθερία λόγου, η πολιτική
αντιπαράθεση διεξήχθη τόσο μέσα από τις προσωπικές ιστοσελίδες
της κυβέρνησης και των πολιτικών κομμάτων, όσο και μέσω
ζωντανών on-line πολιτικών συζητήσεων.
|
Απέχοντας 10 μόλις μέρες πριν από τις εκλογές της 9ης Απριλίου 2000
και παρατηρώντας τη μεγάλη κινητικότητα των υποψήφιων βουλευτών στο
Διαδίκτυο, δεν μπορεί κανείς να μην αναρωτηθεί για τη σκοπιμότητα
όλων αυτών των πολιτικών και κομματικών ιστοσελίδων που κατακλύζουν
καθημερινά τον Ελληνικό διαδικτυακό χώρο. Μπορεί άραγε το Internet
να εξασφαλίσει την πληρέστερη πληροφόρηση των ψηφοφόρων, να συσφίξει
τις σχέσεις κυβερνώντων και κυβερνωμένων και τελικά να διασφαλίσει
και να προάγει τη Δημοκρατία; Προς το παρόν, στη δίνη της διαρκούς
τεχνολογικής εξέλιξης, τα ερωτήματα αυτά παραμένουν αναπάντητα. Το
Internet, που ξεκίνησε ως πείραμα χρηματοδοτούμενο από το
Αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας στις αρχές της δεκαετίας του '70,
θεωρείται από πολλούς σήμερα ως το νέο Μέσο Μαζικής Ενημέρωσης που
ήρθε να ανατρέψει όλους τους παραδοσιακούς τρόπους επικοινωνίας και
ενημέρωσης. Πραγματικά, προσφέροντας μία νέου είδους μορφή
επικοινωνίας (καθώς επιτρέπει την επικοινωνία τόσο σε διαπροσωπικό
επίπεδο, όσο και μεταξύ πολλών χρηστών ταυτοχρόνως), αποτέλεσε
αληθινή επανάσταση χάρις στα μοναδικά του πλεονεκτήματα. Καταργώντας
τις έννοιες του χρόνου και του χώρου, το νέο Μέσο έδωσε την ευκαιρία
στους χρήστες του να επικοινωνούν πολύπλευρα (η επικοινωνία μπορεί
να συντελεστεί ανάμεσα σε πολλαπλές πηγές και χρήστες), με μεγάλη
ταχύτητα και ελάχιστη χρέωση. Εκτός των άλλων όμως, το Διαδίκτυο
επαναπροσδιόρισε και την ίδια την έννοια της ενημέρωσης, δίνοντας
στον χρήστη απεριόριστη δυνατότητα επιλογής και ελέγχου πάνω στο
περιεχόμενο, δεδομένης της ελεύθερης πρόσβασης σε αμέτρητες πηγές
και πληθώρα πληροφοριών.
Την επόμενη τουλάχιστον πενταετία, η κυριαρχία της σημερινής μορφής
του Διαδικτύου δείχνει αδιαμφισβήτητη. Ήδη, οι χρήστες του Internet
σε όλο τον κόσμο φτάνουν τα 195 εκατ. (107,3 εκατ. στις ΗΠΑ και τον
Καναδά και 46,4 εκατ. στην Ευρώπη), ενώ αναμένεται ότι μέχρι το τέλος
του 2000 να ανέλθουν σε 320 εκατ., με προοπτική να ξεπεράσουν τα 720
εκατ. ως το τέλος του 2005. Η ραγδαία αυτή εξάπλωση του Διαδικτύου
ώθησε - όπως ήταν φυσικό - όλα τα παραδοσιακά μέσα επικοινωνίας
(εφημερίδες, τηλεοπτικά κανάλια κ.λπ.) να επεκτείνουν τις
δραστηριότητές τους στο Internet και να συμβαδίσουν έτσι με τα
προστάγματα και τις τάσεις των καιρών. Όπως ήταν φυσικό, τα ΜΜΕ δεν
ήταν τα μόνα που θέλησαν να εκμεταλλευθούν τις τεράστιες δυνατότητες
και προοπτικές του νέου Μέσου πληροφόρησης και επικοινωνίας.
Οι κυβερνήσεις και τα πολιτικά κόμματα δεν άργησαν να αντιληφθούν
πως το Internet τούς έδινε τη μεγάλη ευκαιρία που από καιρό
αναζητούσαν για να έρθουν σε όσο το δυνατό πιο άμεση επαφή με τους
ψηφοφόρους τους. Το παράδειγμα έδωσε πρώτη η Αμερικανική ηγεσία με
πρόεδρο τον Bill Clinton, όταν το 1996 δημιούργησε προσωπικές
ιστοσελίδες για τον Λευκό Οίκο και τον Πρόεδρό του. Η πρωτοβουλία
αυτή έδωσε στους Αμερικανούς πολίτες την ευκαιρία να επικοινωνήσουν
με την ηγεσία τους και να εκφράσουν ελεύθερα τη γνώμη τους. Ακόμα,
σύμφωνα με το όραμα του αντιπροέδρου των ΗΠΑ, Al Gore, περί
"Υπερλεωφόρου των Πληροφοριών" ("Information Superhighway"), ένας
άλλος παραδοσιακός Αμερικανικός θεσμός, αυτός των δημαρχείων,
μεταφέρθηκε στο Internet. Οι συζητήσεις που λαμβάνουν χώρα στα
δημαρχεία διεξάγονται πλέον ζωντανά στον κυβερνοχώρο (Electronic
Town Hall Meetings), επιτρέποντας στους πολίτες να παίρνουν ενεργά
μέρος στη λήψη αποφάσεων σχετικών με κοινά εθνικά και διεθνή θέματα.
Και η Ευρώπη όμως φαίνεται πως έπιασε γρήγορα τον παλμό των
εξελίξεων, σχεδιάζοντας και υλοποιώντας σε συνεργασία με τον Καναδά
το πρόγραμμα G8 που αποσκοπεί στο να παρέχει σε ιδιώτες, αλλά και σε
επιχειρήσεις αποτελεσματικές και ταυτόχρονα φιλικές προς τον χρήστη
υπηρεσίες πληροφοριών διά της ηλεκτρονικής οδού. Τέτοιο παράδειγμα
αποτέλεσε η ιστοσελίδα της Βρεταννικής κυβερνήσεως (www.open.gov.uk).
Μεγάλο ρόλο όμως διαδραμάτισε το Internet όχι μόνο ως μέσο προβολής
των κυβερνήσεων και των ενεργειών τους, αλλά και ως μέσο ανάδειξης
και αντιπαράθεσης όλων ανεξαιρέτως των κομμάτων κατά την προεκλογική
περίοδο. Έτσι λοιπόν, από το 1996 στις ΗΠΑ και από το 1997 στη
Μεγάλη Βρεταννία, το Διαδίκτυο αποτέλεσε ένα νέο μέσο προεκλογικής
εκστρατείας και ταυτόχρονα ένα εναλλακτικό forum πολιτικών
συζητήσεων. Προσφέροντας απεριόριστη ελευθερία λόγου, η πολιτική
αντιπαράθεση διεξήχθη τόσο μέσα από τις προσωπικές ιστοσελίδες της
κυβερνήσεως και των πολιτικών κομμάτων, όσο και μέσω ζωντανών on-line
πολιτικών συζητήσεων. Επίσης, μεγάλο ρόλο στον προεκλογικό αγώνα
διαδραμάτισε και η κάλυψή του από τις ηλεκτρονικές εκδόσεις των
τηλεοπτικών καναλιών, αλλά και του τύπου. Ενδεικτικό της απήχησης που
είχε η διεξαγωγή του προεκλογικού αγώνα στο Διαδίκτυο είναι το
γεγονός ότι στις Αμερικανικές εκλογές του 1996, το 28% των ψηφοφόρων
ήταν on-line, ενώ η πλειονότητα αυτών είχε διαβάσει και ενημερωθεί
από τις εφημερίδες στο Διαδίκτυο.
Το Internet, προσφέροντας ένα κοινό τόπο συνάντησης όπου κυριαρχεί η
πολυφωνία, η ελευθερία του λόγου και κατά συνέπεια η δημοκρατία,
μπορεί να συνεισφέρει άμεσα στην ενδυνάμωση του πολιτικού γίγνεσθαι,
καθώς πλέον οι πολίτες μπορούν να ενημερώνονται περισσότερο και να
λαμβάνουν μέρος σε συζητήσεις που τους αφορούν άμεσα. Μάλιστα, το
νέο αυτό δημοκρατικό περιβάλλον οδηγεί πολλούς επιστήμονες και
μελετητές στο να υποστηρίζουν πως οδηγούμαστε σε μία νέα εποχή
«ψηφιακής δημοκρατίας», καθώς, σύμφωνα με τον J. Pavlik: «Οπλισμένοι
με ηλεκτρονικούς υπολογιστές, μόντεμ και ψηφιακές τηλεοράσεις, οι
πολίτες κατέχουν ολοένα και περισσότερο το δικαίωμα της άμεσης
πρόσβασης στην πολιτική διαδικασία».
Το Internet όμως αποτελεί και για τα στελέχη των κομμάτων ένα πολύ
ισχυρό μέσο επικοινωνίας, μέσα από το οποίο μπορούν να πετύχουν
αμεσότερη επαφή με τους ψηφοφόρους, να δώσουν πληροφορίες και να
αποκτήσουν μια πιο προσωπική σχέση μαζί τους. Γίνεται, επομένως,
αντιληπτό ότι το Διαδίκτυο τείνει να αποτελέσει ένα πραγματικό
στοίχημα για τους σύγχρονους πολιτικούς. Ο σωστός χειρισμός του νέου
Μέσου θα συμβάλει στο να καταστεί το πολιτικό παιχνίδι πιο
ουσιαστικό, πιο ενδιαφέρον, αλλά και πιο αποτελεσματικό, τόσο για
τους πολιτικούς, όσο και για τους ψηφοφόρους τους.
|
